El Nino là gì? Tác động của hiện tượng El Nino

El Nino là một hiện tượng khí hậu xảy ra khi nhiệt độ mặt biển ở khu vực xích đạo Thái Bình Dương tăng lên đột ngột, kéo dài từ 8 đến 12 tháng hoặc thậm chí lâu hơn. Hiện tượng này thường xuất hiện mỗi 3 đến 4 năm một lần và có ảnh hưởng to lớn đến thời tiết và khí hậu trên toàn cầu.

El Nino tạo ra các hiện tượng khác nhau trên toàn thế giới. Ở vùng trung tâm Tây Bán Cầu, nó gây ra sự khô hanh, thời tiết nóng và không thoải mái hơn so với bình thường. Đồng thời, nó cũng gây ra mưa lớn và lũ lụt ở một số khu vực, trong khi những nơi khác lại trở nên khô cằn và cháy rừng.

El Nino ảnh hưởng đến cuộc sống của hàng triệu người, đặc biệt là cư dân sống tại các vùng ven biển của Thái Bình Dương. Nó có thể gây ra những thảm họa tự nhiên như lũ lụt, nạn đói, thiếu nước và nhiều vấn đề về sức khỏe.

Nguyên nhân của hiện tượng El Nino

Hiện tượng El Niño là kết quả của sự tương tác giữa đại dương và khí quyển, bắt nguồn từ vùng nước ấm không bình thường ở phía đông Thái Bình Dương.

Trong Thái Bình Dương, trong điều kiện bình thường, gió mậu dịch thổi ngang dọc theo đường xích đạo, di chuyển từ phía đông sang phía tây, mang theo nước ấm từ vùng Nam Mỹ tới Châu Á. Dưới tác động của gió mậu dịch, nước ấm từ bề mặt biển bị lên đến và nước lạnh từ đáy biển được hòa trộn vào.

Khi gió mậu dịch yếu đi, dòng nước ấm từ vùng bề mặt ở phía Tây Thái Bình Dương lưu thông về phía Đông một cách nhanh chóng, gây ra sự tăng nhiệt độ không bình thường ở khu vực này.

Để xảy ra hiện tượng El Niño, cần phải có ba điều kiện:

• Nhiệt độ bề mặt nước biển cao hơn 0,5°C so với trung bình dài hạn và duy trì trong nhiều mùa.
• Mức độ nhiệt độ này cần được duy trì trong một khoảng thời gian kéo dài.
• Hoàn lưu vĩ hướng dọc theo xích đạo cần giảm đi.

Tác động của hiện tượng El Nino

Đối với kinh tế

Hiện tượng El Nino có thể gây ra những tác động tiêu cực lớn đối với nền kinh tế, từ việc làm giảm sản lượng nông nghiệp cho đến việc ảnh hưởng đến sản xuất điện. Năm 2016, El Nino đã gây thiệt hại đáng kể cho kinh tế Việt Nam, làm giảm gần 1 triệu tấn sản lượng nông nghiệp và khiến giá điện tăng cao. Theo tạp chí Science, vào tháng 5, ước tính rằng các đợt El Nino trong quá khứ đã gây thiệt hại cho nền kinh tế toàn cầu hơn 4 nghìn tỷ USD trong những năm sau đó.

Trong lịch sử

Hiện tượng El Nino đã xuất hiện nhiều lần trong lịch sử, với ít nhất 30 sự kiện từ năm 1900 đến nay. Một số sự kiện El Nino mạnh và kéo dài hơn bình thường, gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho môi trường và con người. Cùng UV100 nhìn lại các hiện tượng El Nino nghiêm trọng trong quá khứ:

El Nino 1982 - 1983: Đây là hiện tượng El Nino mạnh nhất từng được ghi nhận, khiến nhiệt độ nước biển bề mặt ở khu vực xích đạo Thái Bình Dương tăng lên 4 độ C so với bình thường. Hiện tượng này gây ra những cơn bão nhiệt đới khủng khiếp, hạn hán và lũ lụt trên khắp thế giới, khiến hàng triệu người thiệt mạng và gây thiệt hại hàng tỷ đô la. Các vùng nông thôn miền Trung và Nam Bộ ở Việt Nam đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi mưa lũ và lụt lội trong giai đoạn này.

El Nino 1997 - 1998: Đây là hiện tượng El Nino mạnh thứ hai trong lịch sử, khiến nhiệt độ nước biển bề mặt ở khu vực xích đạo Thái Bình Dương tăng lên 3 độ C so với bình thường. Trong giai đoạn này, vụ cháy rừng Amazon lan rộng, gây ra đợt cháy rừng lớn nhất trong lịch sử Brazil. Australia trải qua một mùa nóng khắc nghiệt, làm giảm sản lượng lúa mì và thịt bò.

El Nino 2015 - 2016: Đây là một trong những giai đoạn El Nino mạnh nhất được ghi nhận, với nhiệt độ nước biển bề mặt tăng lên 2 độ C so với mức trung bình. Hiện tượng này gây ra mưa lũ và lụt lội nghiêm trọng ở nhiều nơi trên thế giới, đặc biệt là tại Nam Mỹ, Ấn Độ và châu Phi. Ở Việt Nam, miền Trung và Tây Nguyên phải hứng chịu hạn hán nghiêm trọng, gây khan hiếm nước sạch và ảnh hưởng đến đời sống người dân, đặc biệt trong sản xuất nông nghiệp. Trong khi đó, ở miền Bắc và miền Nam, mưa lũ gây lụt lội và thiệt hại đáng kể.

El Nino 2019 - 2020: Nhiệt độ nước biển bề mặt tăng khoảng 0,8-1 độ C so với mức trung bình. Hiện tượng này gây ra khô hạn và cháy rừng ở nhiều khu vực trên thế giới. Australia trải qua một mùa hạn hán và cháy rừng nghiêm trọng, gây thiệt hại lớn đến đất đai, môi trường và đời sống người dân. Tại Việt Nam, các tỉnh miền Trung bị ảnh hưởng nặng nề trong sản xuất nông nghiệp.

Thời gian diễn ra El Nino

Thời điểm xảy ra hiện tượng El Nino không theo một quy luật cố định, tuy nhiên, một số yếu tố có thể giúp dự đoán sự xuất hiện của nó, chẳng hạn như nhiệt độ bề mặt biển, gió mùa đông, áp suất khí quyển và dao động sóng phương Nam (Southern Oscillation). Các nhà khoa học sử dụng các chỉ số này để theo dõi và phân tích hiện tượng El Nino.

Dưới đây là một số mốc thời gian quan trọng của El Nino:

• Giai đoạn hình thành: El Nino thường bắt đầu hình thành vào mùa xuân (từ tháng 3 đến tháng 5) ở khu vực trung và đông Thái Bình Dương xích đạo.
• Giai đoạn phát triển: El Nino thường đạt đỉnh điểm vào mùa đông (từ tháng 11 đến tháng 1) và kéo dài đến mùa xuân sau đó (từ tháng 3 đến tháng 5).
• Giai đoạn suy yếu: El Nino thường suy yếu dần vào mùa hè (từ tháng 6 đến tháng 8) và kết thúc vào mùa thu (từ tháng 9 đến tháng 11).

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng đây chỉ là mốc thời gian trung bình. Thời gian và cường độ của El Nino có thể thay đổi theo từng sự kiện. Ví dụ, một số sự kiện El Nino có thể chỉ kéo dài trong vài tháng, trong khi những sự kiện khác có thể kéo dài hơn 2 năm. Cường độ của El Nino cũng có thể khác nhau, từ yếu đến mạnh.

Hậu quả nghiêm trọng của El Nino

Tác động của hiện tượng El Nino rất lớn và phức tạp, gây ra bão, lũ lụt, hạn hán, nhiệt độ cao và cháy rừng ở nhiều nơi trên thế giới. Hiện tượng này cũng ảnh hưởng đến năng suất nông nghiệp, ngư nghiệp, sức khỏe và an ninh của con người. Những khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất bao gồm Đông Nam Á, Nam Mỹ, Châu Phi và Úc.

Hiện tượng El Nino có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng:

• Ảnh hưởng đến môi trường: El Nino có thể gây ra các thiên tai như mưa lớn, lũ lụt, hạn hán và cháy rừng, dẫn đến thiệt hại lớn cho môi trường.
• Tác động đến sức khỏe: Sự xuất hiện của El Nino có thể gây ra bất ổn về lương thực và suy dinh dưỡng, thiếu nước và gián đoạn trong các dịch vụ y tế.
• Tác động đến an ninh lương thực: Hạn hán nghiêm trọng, lũ lụt, mưa lớn bất thường và nhiệt độ tăng cao là những hậu quả rõ rệt của El Nino, có thể dẫn đến tình trạng bất ổn về lương thực.
• Ảnh hưởng đến nền kinh tế: Trong giai đoạn từ tháng 4 năm 1982 đến tháng 7 năm 1983, hiện tượng El Nino nghiêm trọng nhất trong vài thế kỷ qua đã khiến 1.300 đến 1.500 người thiệt mạng trên toàn thế giới và gây thiệt hại kinh tế gần 10 tỷ đô la Mỹ.

Do đó, nghiên cứu và hiểu rõ về hiện tượng El Nino là rất quan trọng để có thể đưa ra các biện pháp phòng ngừa và ứng phó kịp thời.

Phương án khắc phục El Nino